در شرایط جنگ، جنگ روانی یکی از ابزارهای دشمن برای تضعیف روحیه، ایجاد ترس و اختلاف در میان مردم و نیروهای نظامی است. برای مقابله با این تهدید و جلوگیری از اسیر شدن در دام جنگ روانی، میتوانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
۱. افزایش آگاهی و اطلاعات درست
– به منابع خبری معتبر و موثق اعتماد کنید (مانند رسانه‌های رسمی و مورد تأیید مقامات مسئول).
– از انتشار شایعات و اخبار نادرست خودداری کنید و قبل از انتشار هر خبری، از صحت آن اطمینان حاصل کنید.
– اخبار را از چند منبع مختلف بررسی کنید تا از تحریف یا دستکاری اطلاعات جلوگیری شود.
۲. تقویت روحیه و انسجام جمعی
– با خانواده، دوستان و جامعه خود ارتباط مثبت و امیدبخش برقرار کنید.
– از بحثهای دوقطبی و تنش‌زا که باعث تفرقه میشود، پرهیز کنید.
– به یاد داشته باشید که وحدت و همبستگی، مهمترین سلاح در برابر جنگ روانی دشمن است.
۳. کنترل احساسات و ترس
– ترس و اضطراب، اهداف اصلی جنگ روانی هستند. با تمرین آرامش (مانند تنفس عمیق، یا دعا) ذهن خود را مدیریت کنید.
– از تمرکز بیش از حد روی اخبار منفی بپرهیزید و زمان استفاده از فضای مجازی را محدود کنید.
– به جای نگرانی درباره چیزهایی که نمیتوانید کنترل کنید، روی اقدامات مفید و سازنده تمرکز کنید.
۴. مشارکت فعال و مسئولانه
– در فعالیتهای اجتماعی، امدادرسانی یا اطلاع‌رسانی درست مشارکت کنید تا احساس مفید بودن و توانمندی کنید.
– اگر در موقعیتی هستید که میتوانید به دیگران کمک روانی یا اطلاعاتی برسانید، این کار را انجام دهید.
۵. تقویت تفکر نقادانه
– هر پیام یا خبری را بلافاصله باور نکنید. سؤال بپرسید: منبع این خبر کجاست؟ آیا منطقی به نظر میرسد؟ چه کسی از انتشار این خبر سود میبرد؟
– مراقب پیامهای هیجانی و اغراق آمیز باشید که هدفشان تحریک احساسات است.
۶. توجه به سلامت روان
– اگر احساس اضطراب یا افسردگی می‌کنید، با مشاوران یا افراد مورد اعتماد صحبت کنید.
– ورزش، تغذیه سالم و استراحت کافی را فراموش نکنید، زیرا سلامت جسمی بر روان تأثیر مستقیم دارد.
۷. یادآوری اهداف دشمن
– جنگ روانی برای تضعیف اراده شما طراحی شده است. هرگز اجازه ندهید دشمن بر ذهن و احساسات شما مسلط شود.
– به ارزش‌ها، ایمان و اهدافی که برای آنها می‌جنگید فکر کنید و اجازه ندهید ترس یا شکست روحیه شما را بگیرد.
جنگ روانی زمانی مؤثر است که مردم را دچار ترس، تفرقه و بی‌اعتمادی کند. با هوشیاری، انسجام و روحیه قوی میتوانید نه تنها در برابر آن مقاومت کنید، بلکه از آن به عنوان فرصتی برای تقویت همبستگی ملی استفاده نمایید.
درس‌های جاودانه شهدا: چگونه در جنگ روانی، اسیر ترس و دروغ نشویم؟”
*خاطره ای از شهید حسن باقری، فرمانده اطلاعات و عملیات لشکر ۱۴ امام حسین (ع):
در یکی از روزهای سخت عملیات، زمانی که نیروهای دشمن با تبلیغات روانی سعی میکردند روحیه رزمندگان را تضعیف کنند، شهید باقری به یارانش گفت:
“آنها با بلندگو فریاد میزنند که شما محاصره شده‌اید، اما غافلند که ما با ایمان، هرگز در محاصره ترس و دروغ قرار نمیگیریم. هر چه بیشتر فریاد بزنند، یعنی بیشتر میترسند!”
این جمله ساده، اما عمیق، به رزمندگان یادآوری میکرد که اسارت در جنگ روانی، یعنی «پذیرش دروغ دشمن» و آنها با توکل به خدا و اعتماد به فرماندهان، هرگز تسلیم این بازی نمیشوند.
*خاطره ای از شهید محمود شهبازی (فرمانده گردان کمیل):
در عملیات والفجر ۸، زمانی که دشمن با پخش شایعات میخواست بگوید “تانکهای عراقی غیرقابل نفوذ هستند”، شهبازی به رزمندگان گفت:
“اگر باور کنید که آنها شکست ناپذیرند، پس هستند! اما اگر بدانید که این حرفها فقط برای ترساندن شماست، آن‌وقت می‌بینید که چگونه با یک شلیک ساده، این هیولاهای آهنی خاکستر میشوند!”
او سپس خودش پیشقدم شد و با یک عملیات جسورانه، چندین تانک دشمن را نابود کرد. این شد که ترس، جای خود را به پیروزی داد.
وصیتنامه شهید سید مرتضی آوینی (مردی که جنگ روانی دشمن را با دوربین شکست داد):
او که با مستندهای ماندگارش (روایت فتح) خنثی کننده تبلیغات دشمن بود، نوشته است:
“دشمن می‌خواهد با تصاویر دروغ، تاریخ را تحریف کند. اما ما با حقیقت، سلاح می‌سازیم. هر تصویر راستین ما، یک گلوله به قلب توهمات آنهاست.”
شهدا به ما آموختند که سلاح جنگ روانی، “ترس و تردید” است و مقابله با آن، فقط با “ایمان، آگاهی و وحدت” ممکن میشود.
یادمان باشد: خون شهدا، پشتوانه مبارزه با جنگ روانی است. هرگز اجازه ندهیم دروغ های دشمن، ارزشهایشان را کمرنگ کند.
وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ”* (آل عمران ۱۶۹)
*(هرگز کسانی که در راه خدا کشته شدند را مرده مپندار، بلکه زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی می‌خورند.)
