بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ الصَّلَاهُ وَ السَّلَامُ عَلَی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنَا أَبِی الْقَاسِمِ المصطفی مُحَمَّد وَ عَلَی أهلِ بَیتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ سیَّما بَقیَّهَ اللهِ فِی الأرَضینَ.
با سلام و تحیت به آن مجمع محترم که در حال برگزاریست.
همایش بین‌المللی «اندیشه‌های منطقی ملاعبدالله یزدی: تحلیل تطبیقی، نوآوری‌ها و تأثیرات در سنت منطق اسلامی» فرصتی مغتنم برای بازخوانی میراث گرانبهای شخصیتی است که با روش خاص خود، یعنی حاشیه‌نویسی و تعلیقه‌نگاری، تحولی عمیق در علوم دینی، فلسفه و منطق اسلامی ایجاد نمود. علامه ملاعبدالله یزدی، نه تنها یک منطق‌دان برجسته، بلکه یک حکیم، فقیه و سیاستمداری آگاه به زمان بود که با درایت و بصیرت مثال‌زدنی، در عصر صفویه نقشی بی‌بدیل در غنای فکری و تمدنی تشیع ایفا نمود.
علامه یزدی در حاشیه‌نویسی‌های خود، به‌جای تکرار مطالب، با نقد و تحلیل آثار موجود، دانش موجود را گسترش داد. این رویکرد، که نشان‌دهنده روحیه نقدپذیری و آزاداندیشی در سنت شیعی است، موجب شد که آثار ایشان نه تنها تکمیل‌کننده متون پیشین باشند، بلکه به‌عنوان متونی مستقل و منسجم نیز قابل استفاده گردند. حاشیه‌های ایشان به گونه‌ای نگاشته شده‌اند که خود قابلیت تبدیل به متنی مستقل و مفصل را دارند و در میان علما و متکلمان شیعه و اهل سنت مورد توجه قرار گرفته‌اند.
اندیشه‌های منطقی علامه یزدی، فراتر از مباحث نظری، ابزاری کارآمد برای تفکر نقادانه، استدلال صحیح و دفاع از حقایق دینی بود. یکی از مباحث جالب در اندیشه ایشان، تطبیق میان منطق صوری اسلامی و منطق ریاضی مدرن است که می‌تواند به درک بهتر جایگاه منطق اسلامی در علوم معاصر کمک کند. در تحلیل تطبیقی اندیشه‌های علامه یزدی با اندیشه‌های فلسفی غربی، به‌ویژه با فلسفه دکارت، می‌توان به تضاد و شباهت‌های میان تفکر اسلامی و غربی اشاره کرد.
حکمت عملی و سیاسی ایشان، با ترکیب علم، دین و سیاست، الگویی برای حکمرانی اسلامی و حل مسائل پیچیده جوامع معاصر ارائه می‌دهد. علامه یزدی در دوران صفویه، الگویی از حکمت عملی ارائه داد که می‌تواند در حل مسائل معاصر جوامع اسلامی به کار گرفته شود. بررسی دقیق‌تر این الگو می‌تواند راهگشای مسائل سیاسی در جوامع اسلامی امروز باشد، به‌ویژه در زمینه‌های حکمرانی اسلامی و تعاملات بین‌المللی.
حاشیه‌نویسی‌های علامه یزدی، با ایجاد تعامل بین‌مذهبی و تقویت گفت‌وگوهای بین فرهنگی، نقش بسزایی در تمدن‌سازی اسلامی ایفا نموده است. در جهان امروز، که نیاز به وحدت اسلامی و تقویت گفت‌وگوهای بین‌مذهبی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود، آثار ایشان می‌تواند به‌عنوان یک الگوی عملی برای پیشبرد این هدف مورد استفاده قرار گیرد.
امروز، میراث علامه ملاعبدالله یزدی، به ویژه اندیشه‌های منطقی و سیره حکومتی ایشان، می‌تواند راهگشای ما در مواجهه با چالش‌های فکری، فرهنگی و اجتماعی دنیای معاصر باشد. با بازخوانی و تبیین این میراث گرانبها، می‌توانیم نسلی آگاه، متفکر و مسئولیت‌پذیر تربیت نموده و در مسیر اعتلای تمدن اسلامی گام برداریم. امید است این همایش، گامی ارزشمند در جهت شناخت و بهره‌مندی از این گنجینه ارزشمند باشد.
در پایان لازم می‌دانم از برگزارکنندگان این همایش تشکر نمایم و توفیقات همگان را از خداوند متعال خواهانم.
حسین نوری همدانی
